कार्तिक शुक्‍ल प्रतिपदा हा दिवस ‘बलीप्रतिपदा’ म्‍हणून ओळखला जातो. हा दिवस विक्रम संवत्‍सराचा ‘वर्षारंभ दिन’ मानला जातो. म्‍हणूनच या दिवसाला ‘दिवाळी पाडवा’ म्‍हणतात. व्‍यापारी लोक या दिवसापासून नवे ‘व्‍यापारी वर्ष’ चालू करतात.
बलीप्रतिपदेच्‍या दिवशी भूमीवर पंचरंगी रांगोळीने बली आणि त्‍याची पत्नी विंध्‍यावली यांची चित्रे काढून त्‍यांची पूजा करतात. यानंतर बलीप्रीत्‍यर्थ दीप आणि वस्‍त्रे यांचे दान करतात. या दिवशी प्रातःकाळी अभ्‍यंगस्नान केल्‍यावर स्‍त्रिया पतीला ओवाळतात. दुपारी ब्राह्मणभोजन घालतात.
राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने पोलीस, तालुक्यांच्या उपजिल्हाधिकाऱ्यांना ध्वनीप्रदूषणाच्या विरोधात कारवाई करण्यासाठी अधिकार देऊनसुद्धा ते झालेच !
दीपावलीत काही लॉटरीच्‍या तिकिटांवर देवतेचे चित्र छापतात. अशी तिकिटे दिसली, तर ती कचर्‍यात न टाकता त्‍यांचे अग्‍नीविसर्जन करूया !
देवाने त्‍याच्‍या कार्यासाठी आपल्‍याला माध्‍यम केले आहे. यासाठी त्‍याच्‍या चरणी कृतज्ञताभावात राहून झोकून देऊन सेवा आणि साधना करूया; म्‍हणजे हिंदु राष्‍ट्राची पहाट कधी झाली, हे आपल्‍याला कळणारही नाही.
सामान्‍यतः अमावास्‍येला अशुभ मानले जाते; परंतु दिवाळीच्‍या काळातील अमावास्‍या ही शरद पौर्णिमा म्‍हणजे कोजागिरी पौर्णिमेसमानच कल्‍याणकारी आणि समृद्धीदर्शक असते. या दिवशी श्री लक्ष्मीपूजन आणि अलक्ष्मी नि:सारण..
घरोघरी आनंदाचे तोरण चढवणारी भारतीय दिवाळी आता विदेशातही चैतन्‍याची रुजवात करत आहे. दिवाळी थेट अमेरिकेच्‍या राष्‍ट्राध्‍यक्षांच्‍या घरापर्यंत पोचली आहे, तर इंग्‍लंडच्‍या रस्‍त्‍यांवरही तिची धूम दिसते.
‘सणासुदीचे रंग आणि उत्‍साह केवळ आपल्‍या भारतातच आहे, असे नव्‍हे, तर ते सर्व विदेशातही आहेत. आपण जशी दिवाळीला श्री लक्ष्मीदेवतेची उपासना करतो, त्‍याचप्रमाणे देशात विविध देवतांचे पूजन केले जाते.
१. कलशातील पाणी भांड्यात घेऊन ते एकेक पळी उजव्‍या तळहातावर घेऊन आचमन करावे.
एक दिवस धर्मराज युधिष्‍ठिराने पितामह भीष्‍मांना विचारले, ‘‘पितामह ! काय केल्‍यामुळे मनुष्‍य दुःखरहित होऊ शकतो ? कोणत्‍या उपायांनी हे समजू शकेल की, एखादा मनुष्‍य दुःखी होणार आहे किंवा सुखी होणार आहे ?