सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील देवगड तालुक्यातील श्रीक्षेत्र कुणकेश्वरला ‘कोकणची काशी’ असे संबोधतात. अशा या श्री देव कुणकेश्वराची यात्रा १८ ते २० फेब्रुवारी २०२३ या कालावधीत होणार आहे. या पवित्र स्थानाची संक्षिप्त माहिती प्रस्तुत लेखात देत आहोत.
वर्ष २०२२ मधील महाशिवरात्रीला यामपूजेच्या संदर्भात ‘महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालया’ने ‘यू.ए.एस्. (युनिव्हर्सल ऑरा स्कॅनर)’ या उपकरणाद्वारे एक संशोधनात्मक चाचणी केली. या चाचणीतील निरीक्षणांचे विवेचन आणि अध्यात्मशास्त्रीय विश्लेषण पुढे दिले आहे.
‘महाशिवरात्री’च्या निमित्ताने झालेल्या विशेष भक्तीसत्संगात ‘मानस सरोवर आणि कैलास पर्वतावरील दृश्य’ याविषयी सूक्ष्मातून अनुभवण्यास सांगितल्यावर ‘मी कैलास पर्वतावरच आहे आणि शिवाला आळवत आहे’, असे मला जाणवले.
महाशिवरात्रीनिमित्त सनातन संस्थेच्या वतीने जिल्ह्यात अनेक शिवमंदिरांमध्ये ग्रंथ आणि सात्त्विक उत्पादने यांच्या प्रदर्शनाचे आयोजन करण्यात आले आहे. या प्रदर्शनांचा अवश्य लाभ घ्यावा, असे आवाहन आयोजकांच्या वतीने करण्यात आले आहे.
सर्वसामान्‍यपणे अनेकांच्‍या मनात महाशिवरात्रीचे व्रत का आणि कशासाठी करायचे ? असा प्रश्‍न नेहमीच उपस्‍थित होत असतो. या प्रश्‍नाचे उत्तर आपल्‍या पूर्वजांनी आपल्‍याला देऊन ठेवले आहे. ते असे…
नटराज हे भगवान शिवाचे एक रूप कला आणि साहित्य क्षेत्रात सुपरिचित आहे. ‘आध्यात्मिक स्तरावर कला अनुभवता यावी आणि कलेकडे साधनेचे माध्यम म्हणून पहाण्याची दृष्टी विकसित व्हावी’, ही भगवान शिवाच्या चरणी प्रार्थना !
महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालयाच्यावतीने मुंबई आणि पुणे येथील प्रसिद्ध कलाकारांच्या अभ्यासात्मक भेटी घेतल्या गेल्या. त्याचा संक्षिप्त वृत्तांत प्रस्तुत करीत आहोत . . .
शिवाच्या दोन अवस्‍था मानल्‍या आहेत. त्‍यांतील एक समाधी अवस्‍था आणि दुसरी म्‍हणजे तांडव किंवा लास्‍य नृत्य अवस्‍था. समाधी अवस्‍था, म्‍हणजे निर्गुण अवस्‍था आणि नृत्‍यावस्‍था म्‍हणजे सगुण अवस्‍था.
शिवालयात असणारा नंदी हे शिवाचे वाहन आहे. शिवपिंडीचे दर्शन घेण्‍याआधी नंदीचे दर्शन घ्‍यावे. नंदीचे दर्शन घेतल्‍याने सात्त्विकता वाढण्‍यास साहाय्‍य होते.
शिवाची उपासना भावपूर्ण अन् शास्‍त्रोक्‍त पद्धतीने शिकवणारे सनातनचे ग्रंथ !