खल्वायनच्या गुढीपाडवा मैफलीत रंगणार सुप्रसिद्ध गायिका रागेश्री वैरागकर यांचे गायन

१९९८ पासून गुढीपाडवा आणि दिवाळी पाडवा अशा सणांना आयोजित केली जाणारी ही विशेष संगीत मैफल यावर्षीच्या गुढीपाडव्याला होणारी सुवर्ण महोत्सवी विशेष संगीत मैफल आहे.

कलाकार व्यसनाधीन झाल्यास त्याचे होणारे दुष्परिणाम आणि कलाकाराने स्वतःच्या अन् श्रोत्यांच्या हितासाठी साधना करण्याचे महत्त्व !

आध्यात्मिक साधनेने सात्त्विक आणि निर्मळ अंतर्मन बनलेल्या कलाकाराने सादर केलेल्या संगीत कलेच्या माध्यमातून केवळ प्रेममय आणि निर्मळ भाव कलेत उतरतात. साधनेने कलाकाराची अंतर्बाह्य शुद्धी होते. कलाकाराला आणि श्रोत्यांनाही खर्‍या अर्थाने कलेचा लाभ होतो.

ईश्वरप्राप्तीचा विहंगम मार्ग असलेल्या संगीताला बाजारू रूप देणारे ‘रिमिक्स’ संगीत !

भारतीय संगीतात पाश्चात्त्य संगीताने शिरकाव केला आहे. त्यामुळे गाण्यांचे स्वरूप विद्रूप झाले आहे. त्यात शिस्तबद्धता, गेयता, मधुरता इत्यादी गोष्टी फारच अल्प राहिल्या आहेत.

भारतीय शास्त्रीय संगीताने सर्वंकष उपचार होतात ! – शॉन क्लार्क, बँकॉक

नुकतेच बँकॉक, थायलंड येथे झालेल्या ‘सेव्हन्थ ग्लोबल पब्लिक हेल्थ कॉन्फरन्स’ या परिषदेत श्री. क्लार्क बोलत होते, त्यांनी ‘निरामय आरोग्यासाठी, विशेषत: रक्तदाबावर केंद्रित संगीताचे उपाय’, हा शोधनिबंध सादर केला.

जगप्रसिद्ध गायिका पद्मविभूषण डॉ. प्रभा अत्रे यांचे निधन !

डॉ. अत्रे या आंतरराष्ट्रीय पातळीवर प्रसिद्ध गायिका होत्या. अत्रे यांनी भारतीय शास्त्रीय संगीत जागतिक स्तरावर लोकप्रिय करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्या किराणा घराण्याचे प्रतिनिधित्व करत होत्या. त्यांना भारत सरकारचे तीनही पद्म पुरस्कार मिळाले आहेत.

संगीतशास्त्रात (गायन आणि वादन यांत संगीताच्या प्रकारानुसार) पंचमहाभूतांच्या महत्त्वानुसार क्रम

सूक्ष्म नाद असलेल्या श्रृतींमध्ये आकाशतत्त्वच अधिक प्रमाणात आहे. संगीतातील शब्द आणि भावना जशा वाढत जातात, तसा तो नाद जडत्वाकडे अधिक जातो आणि ज्या नादामध्ये रज-तम गुणांचा भाग वाढलेला असतो, त्यामध्ये जडत्वदर्शक पृथ्वीतत्त्वाचे प्रमाण अधिक जाणवायला लागते.

कलाकाराच्या साधनेच्या स्थितीनुसार त्याच्या गायनाचा स्तर चार वाणींनुसार विभाजीत होणे

वाणीचे  वैखरी , मध्यमा, पश्यंती अन् परा असे चार प्रकार आहेत. संगीत म्हणजे नादोपासना आहे. कलाकाराच्या साधनेच्या स्थितीनुसार त्याच्या गायनाचा स्तर देखील या चार वाणीनुसार विभाजीत होतो.

चिकित्सेसाठी विदेशी संगीतापेक्षा भारतीय संगीत अधिक परिणामकारक !

महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालयाने केलेल्या संशोधनाचा निष्कर्ष : ‘भारतीय शास्त्रीय संगीत हे विदेशी संगीताच्या तुलनेत विविध प्रकारच्या व्याधी न्यून करण्यासह आध्यात्मिक स्तरावरही परिणामकारक असल्याचे संशोधनातून समोर आले आहे.’

महर्षि अध्‍यात्‍म विश्‍वविद्यालयाच्‍या वतीने प्रथमच गोवा येथे पार पडलेल्‍या ‘ईश्‍वरप्राप्‍तीसाठी संगीत-साधना’ या शिबिरात उपस्‍थितांनी व्‍यक्‍त केलेले मनोगत !

६२ टक्‍के आध्‍यात्मिक पातळीचे पं. संजय मराठे यांनी शिबिरार्थींना ‘महर्षि अध्‍यात्‍म विश्‍वविद्यालय’ हे माझे माहेर आहे’, असे सांगणे

महर्षि अध्‍यात्‍म विश्‍वविद्यालयाच्‍या वतीने प्रथमच गोवा येथे पार पडले ‘ईश्‍वरप्राप्‍तीसाठी संगीत-साधना’ या विषयावर दोन दिवसांचे शिबिर !

२७.१०.२०२३ या दिवशी प्रसिद्ध झालेल्‍या भागात आपण ‘शिबिराचे उद़्‍घाटन, शिबिरात सादर करण्‍यात आलेले प्रमुख विषय’ आदी भाग पाहिला. आज पुढील भाग पाहू.