संगीत आणि स्त्री (प्रकृती) – एक चिरंतन सूर ।
‘संगीत हीच प्रकृती आहे आणि प्रकृती (पार्वती) हेच संगीत आहे. संगीत हा आनंद आहे अणि तोच आनंद प्रकृतीत आहे. ज्याप्रमाणे संगीत हे अथांग सागरासारखे आणि व्यापक आहे, त्याप्रमाणेच प्रकृतीलाही सीमा नाही.
‘संगीत हीच प्रकृती आहे आणि प्रकृती (पार्वती) हेच संगीत आहे. संगीत हा आनंद आहे अणि तोच आनंद प्रकृतीत आहे. ज्याप्रमाणे संगीत हे अथांग सागरासारखे आणि व्यापक आहे, त्याप्रमाणेच प्रकृतीलाही सीमा नाही.
‘वर्ष २०१९ मध्ये महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालयाच्या वतीने मी प्रसिद्ध शास्त्रीय गायक पं. प्रभाकर कारेकर (वय ८० वर्षे) यांची मुंबई येथे भेट घेतली होती. तेव्हा त्यांनी संगीत कलेच्या संदर्भात मार्गदर्शन केले. त्या वेळी मला शिकायला मिळालेली सूत्रे पुढे दिली आहेत.
‘भाव तिथे देव’ या उक्तीप्रमाणे संगीतालाही भावाच्या स्थितीतून पाहिल्यावर संगीतातील सप्तसूरही आपल्याला साधनेसाठी कशी दिशा देऊ शकतात ?
आपण आपल्या मनाला वाटेल तसा विचार करतो आणि तसे वागतो; मात्र ‘गुरूंना आपल्यासाठी कुठला मार्ग आवश्यक आहे’, हे सर्व ठाऊक असते. आपल्याला सूक्ष्म स्तरावरील अनुभवायचे असल्यास त्यासाठी गुरुकृपाच हवी.
‘कलाकाराने स्वतःतील स्वभावदोष आणि अहं न्यून करून संगीताला साधनेची जोड कशी द्यावी ?’, याचे शिक्षण देणारे ‘महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालय’ !
बंदिशीतून ‘भगवंताचे अनुसंधान साधण्यासाठी आध्यात्मिक अर्थाची आणि आध्यात्मिक आशय व्यक्त करणारी बंदीश असायला हवी’, हे मला समजले.
‘आविष्कार ठाणे सन्मान-२०२४’च्या वतीने स्वतःच्या कर्तृत्वाने ठाणे शहराचे नाव उंचावणार्या आणि शून्यातून विश्व निर्माण करणार्या ठाण्यातील एका मान्यवर व्यक्तीला प्रतिवर्षी या पुरस्काराने गौरवण्यात येते.
मला अशी अनुभूतीही येत होती की, ‘हे त्रास माझे शरीर आणि बुद्धी यांना होत आहेत; पण माझे अंतर्मन मात्र सेवेशी पूर्ण एकरूप झाले आहे.’ त्यानंतर देवाने मला संगीताविषयीचे काही विचार आणि सूत्रे सुचवली. ती पुढे दिली आहेत.
संगीतातून साधना करणार्यांना नामजप करण्यापेक्षा गीत गाऊन, ऐकून किंवा वाद्यांचे सूर ऐकून त्वरित आनंद मिळतो !
‘पूर्वी भारतात १४ विद्या आणि ६४ कला शिकवल्या जात. त्यांमध्ये ‘संगीत’ कलेच्या माध्यमातून अनेक जीव साधनाही करत. संगीत हे ईश्वराला भावपूर्वक आळवण्याचे माध्यम होते…