‘सनातन राष्ट्र शंखनाद महोत्सवा’च्या निमित्ताने, तसेच महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालयाच्या संगीत विभागाला ९ वर्षे पूर्ण झाल्याच्या निमित्ताने विद्यालयाच्या १४ साधिकांनी नृत्यवंदना सादर केली. त्यावेळी आलेल्या अनुभूती येथे दिल्या आहेत.
कलियुगात ‘भक्तीयोगानुसार साधना’ ही सर्वश्रेष्ठ साधना सांगितली आहे. गायन, वादन आणि नृत्य या कलांचे हेच वैशिष्ट्य आहे. या कलांची प्रस्तुती करणारे कलाकार ती भक्ती अनुभवतातच; परंतु ती पहाणारे प्रेक्षकही भक्तीत तल्लीन होऊन जातात.
श्रीचित्‌शक्ति (सौ.) अंजली गाडगीळ नृत्याचा सराव पहाण्यासाठी आल्यावर ‘साक्षात् महालक्ष्मीदेवीचे आगमन झाले आहे’, असे मला जाणवले. तेव्हा मला पुष्कळ कृतज्ञता वाटत होती.
नृत्यसेवेचा सराव करण्यापूर्वी मला दोरीमध्ये घुंगरू ओवण्याची सेवा दिली होती. त्या वेळी एक-एक घुंगरू ओवतांना मला आनंद जाणवत होता. त्या ‘घुंगरांच्या समवेत माझे जुने नाते आहे’, असे मला वाटत होते.
महोत्सवाच्या उद्घाटनाच्या दिवशी ‘शक्तिस्तवन’, दुसर्‍या दिवशी ‘सनातन राष्ट्र शौर्यगीत’ आणि तिसर्‍या दिवशी सच्चिदानंद परब्रह्म डॉ. जयंत आठवले यांचे औक्षण झाल्यावर ‘सनातन राष्ट्र महोत्सव कृतज्ञतागीत’ अर्पण करण्यात आले.
१. ‘नृत्य’ हे केवळ मनोरंजन नसून ती साधना आहे ! ‘एकदा योगासनांच्या वर्गामध्ये गुरुजी सूचना देत होते, ‘‘मन एकाग्र करा. सगळे विचार दूर ठेवा. विचारांकडे त्रयस्थपणे पहा.’’ ध्यानानंतर मनाला शांत वाटते, तसे नृत्याच्या सरावानंतरही मन शांत होत असल्याचे लक्षात आले. पदन्यास चालू असतांना सगळे लक्ष तालाकडे असते. ‘आपला ताल चुकत तर नाही ना ?’, हा … Read more
ईश्वराला वंदन करून समई नृत्याचा आरंभ केला जातो. प्रज्वलित केलेली समई आध्यात्मिक प्रकाश, शुद्धता आणि ईश्वराची उपस्थिती यांचे प्रतीक मानली जाते. हीच प्रज्वलित समई कलाकार डोक्यावर धारण करून तोल सांभाळत नृत्य करतात.
‘सच्चिदानंद परब्रह्म डॉ. आठवले यांच्या ब्रह्मोत्सवात महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालयाच्या साधिकांनी नृत्याद्वारे श्रीविष्णुस्वरूप गुरुमाऊलींची आराधना केली.
निसर्गाच्या हालचालींमध्ये एक नाद आहे. त्यांना एक ताल आहे. हा नाद आणि ताल यांच्या अभ्यास, म्हणजे निसर्ग ज्याच्या आधीन आहे, त्या ईश्वराचा अभ्यास. त्याचाच एक भाग म्हणजे नृत्य !
गीता आणि नाट्यशास्त्र यांनी अनेक शतकांपासून संस्कृती आणि चेतना यांची जोपासना केली आहे. त्यांची अंतर्दृष्टी जगाला कायम प्रेरणा देत राहील.