जे लोक व्यायाम अल्‍प करतात, खाल्लेले पचत नसल्‍याने अशक्‍त वाटल्‍याने ऊर्जा किंवा उत्‍साह मिळावा; म्हणून ‘प्रोटीन पावडर’ खातात आणि मग शनिवार-रविवार बाहेर ‘जंक फूड’ घेतात. यामध्‍ये प्रोटीन खाऊन ते अंगी लागणार नाही. त्‍याचे रूपांतर शेवटी चरबीमध्‍येच होणार हे नक्‍की.
आतड्यांमधील सूक्ष्म जिवाणू ‘ब्‍यूटिरेट’ (Butyrate)सारखी रसायने निर्माण करतात. जी आतड्यांची अखंडता राखण्‍यासाठी महत्त्वाची ठरतात. व्‍यायामामुळे हे सूक्ष्म जिवाणू अधिक कार्यक्षम होतात आणि आतडे दुर्बल होण्‍यापासून परावृत्त करतात.
योग्य पद्धतीने व्यायाम केल्‍यास चांगली झोप लागण्‍यास निश्‍चित साहाय्‍य होईल. या लेखात आपण चांगली झोप लागण्‍यासाठी आवश्‍यक व्‍यायामांच्‍या प्रकारांविषयी माहिती पाहू.
नियमित शारीरिक हालचालींमुळे दीर्घकालीन झोपेच्‍या समस्‍या होण्‍याचा धोका २७ टक्‍क्‍यांनी न्‍यून होतो. त्‍यामुळे सर्वांनी नियमित व्यायाम करून जीवनाचा अविभाज्‍य भाग असलेली झोप सुरळीत करण्‍याकडे एक पाऊल उचला.
. . . हातच्या कंकणास आरशाची आवश्यकता नाही; म्हणून ‘नित्यनियमाने व्यायाम करून त्याचा आनंद अवश्य भोगावा’, अशी सर्व वाचकांस आमची आग्रहाची सूचना आहे.’
‘व्यायाम करणार्‍या मनुष्याला एकदा त्याची आवड उत्पन्न झाली, म्हणजे तो त्यापासून क्वचितच परावृत्त होतो’, असा अनुभव आहे. व्यायाम ही एक संजीवनी आहे. या संजीवनीचे ज्यांनी सेवन केले आहे, त्यांनी आयुष्यभर निरोगी स्थिति मिळवली आहे.
शहरातील थंडीत सर्दी, खोकला इत्यादी ‘अ‍ॅलर्जी’चे रोग होत रहातात. ‘थंडीमध्ये आरोग्य उत्तम रहाते, माणूस आजारी पडत नाही’; पण असे प्रत्यक्षात दिसत नाही. अशा वेळी सरधोपटपणे ‘अग्नी उत्तम असतो, चला आता काहीही खाऊ-पिऊ’, असा दृष्टीकोन त्रासदायक ठरतो.
मागील लेखांकात आपण आरोग्यविषयक जाणीवेचे महत्त्व आणि आवश्यकता पाहिल्या. या लेखात आपण ‘धावणे’ या व्यायामाची आवश्यकता, महत्त्व आणि लाभ पाहू.
१५ नोव्‍हेंबर या दिवशीच्‍या लेखांकात आपण ‘चालण्‍याच्‍या योग्य आणि अयोग्‍य पद्धती अन् त्‍यांमुळे होणारे लाभ, तसेच हानी’ समजून घेतली. या लेखात आपण आरोग्यविषयक जाणीवेचे महत्त्व आणि आवश्यकता पाहू.
आधुनिक जीवनशैलीमुळे निर्माण होणार्‍या शारीरिक समस्यांवर ‘व्यायाम’ हा प्रभावी उपाय आहे. प्राचीन ग्रंथांमधील व्यायामाचे तत्त्वज्ञान आजही तितकेच उपयुक्त असून आपण त्यातून प्रेरणा घेऊ शकतो. या लेखमालेतून आम्ही व्यायामाचे महत्त्व.