तुमच्‍या आरोग्‍याविषयी तुम्‍हाला कितपत जाणीव आहे ?

१५ नोव्‍हेंबर या दिवशीच्‍या लेखांकात आपण ‘चालण्‍याच्‍या योग्‍य आणि अयोग्‍य पद्धती अन् त्‍यांमुळे होणारे लाभ, तसेच हानी’ समजून घेतली. या लेखात आपण आरोग्‍यविषयक जाणीवेचे महत्त्व आणि आवश्‍यकता पाहू.

योग्य पद्धतीने चालण्याने चांगले स्वास्थ्य लाभणे !

आधुनिक जीवनशैलीमुळे निर्माण होणार्‍या शारीरिक समस्यांवर ‘व्यायाम’ हा प्रभावी उपाय आहे. प्राचीन ग्रंथांमधील व्यायामाचे तत्त्वज्ञान आजही तितकेच उपयुक्त असून आपण त्यातून प्रेरणा घेऊ शकतो. या लेखमालेतून आम्ही व्यायामाचे महत्त्व.

प्रतिदिन चालण्याची आवश्यकता आणि त्यामुळे होणारे लाभ !

आधुनिक जीवनशैलीमुळे निर्माण होणार्‍या शारीरिक समस्यांवर ‘व्यायाम’ हा प्रभावी उपाय आहे. प्राचीन ग्रंथांतील व्यायामाचे तत्त्वज्ञान आजही तितकेच उपयुक्त असून आपण त्यातून प्रेरणा घेऊ शकतो.

‘स्पॉट रिडक्शन’ ही ‍व्यायामाची पद्धत अवलंबल्याने शरिराच्या विशिष्ट भागातील चरबी न्यून होते का ?

शरिराच्या विशिष्ट भागातील चरबी न्यून करायची असली, तरीही ‘नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि योग्य जीवनशैली’, यांच्या संयोजनाद्वारे शरिरातील एकूण चरबी न्यून करणे आवश्यक आहे.

उपाशीपोटी व्यायाम करावा का ?

रिकाम्यापोटी व्यायाम केल्याने अधिक प्रमाणात चरबी न्यून (कॅलरीज् बर्न) होत असली, तरी लवकर थकवा येऊन व्यायामाची एकूण फलनिष्पत्ती न्यून होऊ शकते.

व्यायाम केल्याने वेदना न्यून होऊ शकतात का ?

व्यायामामुळे स्नायूंची शक्ती वाढते, लवचिकता सुधारते आणि शरिराची नैसर्गिक ठेवण राखली जाते. त्यामुळे वेदनांपासून मुक्ती मिळवण्यास साहाय्य होते. व्यायाम केल्यामुळे नैसर्गिक वेदनाशामके निर्माण होतात आणि रक्ताभिसरण सुधारते.

व्यायाम करतांना स्वत:त झालेल्या सकारात्मक पालटांकडे लक्ष द्या आणि स्वतःला प्रोत्साहित करा !

आपल्यात होत असलेल्या लहान पालटांकडे लक्ष देऊन त्यांचे अधूनमधून स्मरण केले, तर व्यायाम करण्यास प्रोत्साहन मिळत रहाते आणि व्यायामाची गुणवत्ताही वाढते. छोट्या; पण महत्त्वाच्या पालटांची काही उदाहरणे पुढे दिली आहेत.

स्नायूंचे आरोग्य उत्तम राखण्यासाठी काय करावे ?

सांध्यांची हालचाल सुधरवणार्‍या ‘स्ट्रेचिंग’, योगासने, उदा. पश्चिमोत्तानासन, अधोमुखश्वानासन, गोमुखासन इत्यादी व्यायाम प्रकारांचा समावेश करावा. 

‘स्नायूंचे आरोग्य उत्तम असणे’, म्हणजे काय ?

‘सोप्या भाषेत सांगायचे, तर ‘दैनंदिन कृती सहजतेने आणि कोणताही ताण किंवा वेदना विरहित करू शकणे’, याला ‘स्नायूंच्या आरोग्य उत्तम असणे’, असे म्हणू शकतो. या कृती करण्यासाठी स्नायूंमध्ये ‘शक्ती, लवचिकता आणि सहनशक्ती’…

हृदय आणि फुप्फुसे यांची कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी ‘कार्डिओ’ व्यायाम करणे आवश्यक आहे !

‘शरिरातील पेशींना प्राणवायू (ऑक्सिजन) आणि पोषक द्रव्ये यांचा पुरवठा करण्यासाठी रक्ताभिसरण अन् श्वसनप्रणाली, म्हणजे हृदय, फुप्फुसे आणि रक्तवाहिन्या यांची कार्यक्षमता चांगली असणे महत्त्वाचे आहे.