वेदकाळात मूळ हिंदु धर्मानुसार वर्षप्रतिपदा (गुढीपाडवा), श्री गणेशचतुर्थी, दसरा, दीपावली आणि हुताशनी (होळी) हे फक्त ५ उत्सव होते. या उत्सवांचे त्या काळी पुष्कळ महत्त्व होते. दिवाळी हा मानवाचा दयास्वरूप सण आहे.

लंबगोल आकाराच्या आकाशकंदिलात आकारत्व विहिनता प्राप्त झालेली असल्यामुळे तमोगुणी शक्तींना या प्रकारच्या कंदिलातून तमोगुणाचे प्रक्षेपण करता येत नाही. या कंदिलातून सात्त्विकतेचे प्रक्षेपण होते.

दिवाळी आबालवृद्धांच्या आनंदाचा महास्रोत आहे. संतांचा आत्मानंद हा सर्वांत मोठा आनंद आहे. त्याची तुलना इतर आनंदाशी होऊ शकत नाही. तो आत्मिक आनंद म्हणजेच त्यांच्या दृष्टीने दिवाळी आहे !

दिवाळी वा इतर धार्मिक सण आणि समारंभात निरांजन अन् समई यांच्या स्थानाला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. भाऊबीज वा अन्य प्रसंगी निरांजनाने ओवाळणे, ही प्राचीन काळापासून चालत आलेली परंपरा आहे.