१. थेऊर (जिल्हा पुणे) पुणे शहरापासून जवळपास २२ कि.मी. अंतरावर थेऊर येथे अष्टविनायकातील ‘श्री चिंतामणी’ गणेशस्थान आहे. येथील गणेशमूर्ती स्वयंभू आणि उजव्या सोंडेची आहे. थोर गणेशभक्त मोरया गोसावी यांनी या ठिकाणी गणपतीची उपासना करून सिद्धि प्राप्त केली होती. श्रीमंत माधवराव पेशवे यांची ‘श्री चिंतामणी’वर अलोट भक्ती होती. प्रशस्त सभामंडप असलेले हे मंदिर पुष्कळ सुंदर आहे. … Read more
सरला तो श्रावण । उगवला हो भादवा ।
श्री गणेशाच्‍या आगमनाला । घर सजवू चला ॥
श्री गणेशाची ‘संकष्‍टी चतुर्थी व्रत’, ‘दूर्वा गणपति व्रत’, ‘सिद्धिविनायक व्रत’, ‘कपर्दि (कवडी) विनायक व्रत’, ‘वरदचतुर्थी व्रत’, ‘संकष्‍टहर गणपति व्रत’, ‘अंगारकी चतुर्थी व्रत’ इत्‍यादी व्रते प्रसिद्ध आहेत.
गणपतीला वहायच्‍या दूर्वा कोवळ्‍या असाव्‍यात. दूर्वांना ३, ५, ७ अशा विषम संख्‍येच्‍या पात्‍या असाव्‍यात.
गणपतीमध्ये शक्ती, बुद्धी, संपत्ती हे गुण असून तो सात्त्विक आहे. भक्तांवर अनुकंपा करणारा आहे. गणपति ही विद्या, बुद्धी आणि सिद्धी यांची देवता आहे. तो दुःखहर्ता आहे; म्हणून प्रत्येक मंगल कार्याच्या प्रारंभी गणेशाची पूजा करतात.
‘मराठी मजकूर लिहिण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या अक्षरांना ‘मुळाक्षरे’ आणि ‘जोडाक्षरे’ म्हणतात. या लोकप्रिय चिन्हसमूहाला ‘देवनागरी लिपी’ म्हणतात. ‘ही लिपी साक्षात् श्री गणेशाने निर्माण केली’, अशी श्रद्धा आहे.
महाराष्ट्राची सांस्कृतिक राजधानी असलेल्या पुणे शहरातील परंपरांचे अनन्यसाधारण महत्त्व असलेल्या गणेशोत्सवात अग्रपूजेचा मान ‘कसबा गणपति’ला लाभला आहे.
‘अथर्वशीर्ष हे अथर्ववेदाच्या ‘शीर्ष’ ग्रंथातील आहे. नृसिंहतापिनी उपनिषदाच्या भाष्यग्रंथात अथर्वशीर्ष आणि तापिनी ग्रंथ संपदा उपनिषद साहित्याचा उपविभाग मानले आहे.
पूजेची सिद्धता करत असतांना स्तोत्रपठण किंवा नामजप करावा. नामजपाच्या तुलनेत स्तोत्रात सगुण तत्त्व अधिक असते; म्हणून स्तोत्र मोठ्याने म्हणावे आणि नामजप मनातल्या मनात करावा. नामजप मनातल्या मनात होत नसल्यास मोठ्याने करू शकतो.
