भारतीय संस्कृती, तिने घातलेली बंधने आणि व्यक्तीस्वातंत्र्य !

आतापर्यंत प्रसिद्ध झालेल्या लेखात आपण ‘भारतीय संस्कृतीतील व्यक्तीजीवन आणि विविध प्रकारची बंधने अन् प्रकार’, यांविषयी वाचले. आज या लेखाचा पुढचा भाग पाहूया . . .

भीतीपेक्षा प्रेमाचा धाक असावा !

लाकडाचे दोन तुकडे जोडायचे असतील, तर प्रत्येकाचा थोडा थोडा भाग तासून नंतर एकमेकांत बसवतात आणि मग उत्तम रितीने सांधा बसतो. त्याप्रमाणे प्रत्येक माणसाने आपापले दोष जर थोडे थोडे तासून टाकले, तर परस्पर प्रेमाचा सांधा खात्रीने उत्तम बसेल.

ईश्वराप्रती नितांत श्रद्धा असलेले पू. भारताचार्य प्रा. सु.ग. शेवडे (वय ८९ वर्षे) !

‘पू. भारताचार्य प्रा. सु.ग. शेवडे रामनाथी (गोवा) येथील सनातनच्या आश्रमात काही दिवस वास्तव्याला आहेत. त्यांच्या समवेत असतांना एका साधकाला लक्षात आलेली त्यांची गुणवैशिष्ट्ये येथे देत आहोत.

‘साधकांनो, रामनाथी, गोवा येथील सनातनच्या आश्रमात असतांना तेथील ग्रहण केलेले चैतन्य घरी गेल्यावर टिकवून ठेवणे, म्हणजे सच्चिदानंद परब्रह्म डॉ. आठवले यांच्या चरणी कृतज्ञता व्यक्त करणे होय !

साधकांनी आश्रमात ग्रहण केलेले चैतन्य ते घरी गेल्यानंतर टिकवून ठेवण्यासाठी प्रयत्न करण्याचे टाळतात. त्यामुळे त्यांनी आश्रमात ग्रहण केलेले चैतन्य काही काळानंतर अल्प होते आणि साधक पुन्हा मूळ स्थितीत येतो.

अधिकाधिक अंतरात्म्याचे सुख घेणार्‍यांच्याच विचारांनी मानवी जीवनाचे उत्थान होणे

ज्यांच्या हृदयात सखोल सत्यनिष्ठा आहे, त्याग आहे आणि जे अत्यल्प भौतिक सुविधांचा उपयोग करून अधिकाधिक अंतरात्म्याचे सुख घेत आहेत, त्यांच्याच विचारांनी मानवी जीवनाचे उत्थान केले आहे. जे अधिक भोगी आहेत, ते सुखसुविधांचे अधिक गुलाम आहेत. ते भले कधी सुखी, हर्षित दिसतील; परंतु आत्मसुखापासून ते लोक वंचित रहातात.’

स्वतःला भगवंताशी जोडायला नाम हाच उपाय !

भगवंत जोडायला नामाखेरीज दुसरा कोणताच सोपा उपाय नाही. ‘भगवंताच्या नामाखेरीज मला काहीच कळत नाही’, असे ज्याला कळले, त्यालाच सर्व कळले.

कर्मयोग

निर्हेतुकतेच्या (निष्काम कर्म) आविष्कारातून आणि निरासक्तीच्या भावनिष्पत्तीतून कर्माला सहजता येते. ती इतकी की, कर्मच अकर्म होते, करून न केल्यासारखे होते…

प्रत्येक योगमार्गामध्ये ‘सत्संग’ हा महत्त्वाचा घटक असणे !

‘ज्ञानयोग, कर्मयोग किंवा हठयोग अशा कोणत्याही साधनामार्गाने साधना करत असलो, तरी प्रथम तो साधनामार्ग संबंधित उन्नतांकडून शिकावा लागतो…

साधनेसाठी उपयुक्त दृष्टीकोन !

‘शारीरिक, मानसिक किंवा व्यावहारिक स्थिती चांगली नसतांनाही जो साधनेसाठी चिकाटीने प्रयत्न करतो, तो ‘चांगला साधक’ !

साधकांनो, आध्यात्मिक त्रास उणावण्यासाठी तळमळीने आणि श्रद्धेने परात्पर गुरु डॉ. आठवले यांच्या चरणी शरण जाऊन प्रार्थना करा !

पू. गुरुनाथ दाभोलकर (सनातनचे ४० वे संत, वय ८४ वर्षे) यांचे अनमोल विचारधन !