भारतीय क्रांतीपर्वातील बॉम्बचा उगम आणि स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांची दूरदृष्टी !

‘वर्ष १९०८ मध्ये सशस्त्र भारतीय क्रांतीकारकांच्या हाती एक संहारक अस्त्र गवसले, ते अस्त्र म्हणजे बॉम्ब होय. हेमचंद्र दास यांनी रशियाहून या अस्त्राची कृती मिळवून आणली. सेनापती बापट यांना ती दिली. इंग्लंडमध्ये ‘इंडिया हाऊस’च्या पोटमाळ्यावर सावरकरांसमवेत अनेक प्रयोग करून पाहिल्यानंतर बॉम्बसारखे अस्त्र सिद्ध झाले. सेनापती बापट यांच्या मनात त्याचा प्रयोग तिथेच ‘हाऊस ऑफ कॉमन्स’वर करण्याचा होता; पण स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांनी त्यांना तसे करण्यापासून परावृत्त केले. तसे झाले असते, तर बॉम्ब टाकणारा पकडला जाताच ‘हिंदी आहे’, हे समजले असते आणि संशयित म्हणून युरोपभरातल्या हिंदी विद्यार्थ्यांचा छळ झाला असता.’

– डॉ. सच्चिदानंद शेवडे

(‘वाचा आणि गप्प बसा’, यातील दैनिक तरुण भारत, बेळगाव आवृत्ती (७.९.२००८) यात प्रसिद्ध केलेला भाग)