निरोगी जीवनासाठी आयुर्वेद : लेखांक २१०
‘चुलीमध्‍ये केवळ निखारे असतील आणि आपल्‍याला अग्‍नी पेटवायचा असेल, तर आपण चुलीत थेट मोठी लाकडे घालत नाही. तसे केले, तर अग्‍नी न पेटता केवळ धूर होईल आणि उरलेसुरले निखारेही विझून जातील. अग्‍नी चांगला पेटण्‍यासाठी आधी निखार्‍यांवर लगेच पेट घेणारे काथ्‍यासारखे (नारळाच्‍या करवंटीवरील तंतूंसारखे) इंधन घालावे लागते. त्‍यानंतर लहान काड्या-कापट्या (लहान लाकडे) घालून अग्‍नी स्‍थिर करावा लागतो.
पावसाळ्‍यामध्‍ये शरिरातील अग्‍नीही (पचनशक्‍तीही) वरील उदाहरणातील निखार्‍यांप्रमाणे मंद असतो. अशा वेळी इडली, पावभाजी, वडापाव, साबुदाण्‍याची खिचडी, श्रीखंड, पुरणपोळ्‍या, अन्‍य पक्‍वान्‍ने यांसारखे पचायला जड पदार्थ खाणे, म्‍हणजे अग्‍नीवर अत्‍याचार करणे होय. अग्‍नी मंद झाला, तर शरिरात वात, पित्त आणि कफ यांचे संतुलन बिघडते अन् रोग होतात. त्‍यामुळे पावसाळ्‍यामध्‍ये पचायला जड पदार्थ खाऊ नयेत. खायचेच झाल्‍यास अत्‍यंत अल्‍प प्रमाणात खावेत. जेवणात जड पदार्थ असतील त्‍या वेळी नेहमीचा आहार अल्‍प घ्‍यावा.’
– वैद्य मेघराज माधव पराडकर, सनातन आश्रम, रामनाथी, गोवा. (१३.६.२०२३)
| लेखमालिकेतील सर्व लेख एकत्र वाचण्‍यासाठी मार्गिका : bit.ly/ayusanatan |
भ्रमणभाषचे आभासी जग हटवा ! 
व्यक्तीला येणारा तणाव आणि वैद्यकीय दृष्टीकोनातून ध्यानामुळे होणारे लाभ !
स्वातंत्र्यवीर सावरकर, मनुस्मृति आणि भारतीय राज्यघटना वेदांच्या खालोखाल हिंदु राष्ट्राचा अत्‍यंत पूज्य आणि प्राचीन काळापासून आधारस्तंभ असलेला ग्रंथ म्‍हणजे मनुस्मृति !
जवाहरलाल नेहरू आणि एडविना माऊंटबॅटन यांच्यातील पत्रांचा घोळ !
गुरु गोविंदसिंह यांच्या पुत्रांचे बलीदान युवापिढीसाठी आदर्शवत् !
व्यक्तीला येणारा तणाव आणि वैद्यकीय दृष्टीकोनातून ध्यानामुळे होणारे लाभ !