ऋषींनी देवतांच्या जपात ‘नमः’, असा शब्दप्रयोग आवर्जून करण्यामागील आध्यात्मिक विश्‍लेषण !

‘ऋषींनी नामजपाची निर्मिती करतांना प्रत्येक देवतेच्या जपात ‘नमः’ या शब्दाचा उपयोग आवर्जून केला आहे, उदा. ‘श्री गणेशाय नमः ।’, ‘ॐ नमो भगवते वासुदेवाय ।’, ‘श्री हनुमते नमः ।’ इत्यादी. ‘ऋषींनी असे का केले आहे ?’, याविषयी देवाच्या कृपेमुळे मला सूक्ष्मातून प्राप्त झालेले ज्ञान पुढे दिले आहे. 

१. आदरभाव निर्माण होणे

देवता या सर्वव्यापक आणि सर्वशक्तीमान असतात. तेवढ्याच त्या कल्याणकारीही असतात; परंतु त्यांची कृपा संपादन करण्यासाठी देवतांप्रती साधकात प्रथम आदरभाव निर्माण व्हायला हवा. ‘नमः’ या शब्दाचा अर्थ ‘वंदन करतो’, असा आहे. जेव्हा साधक देवतेच्या प्रत्येक नामागणिक देवतेला ‘नमः’, असे म्हणून वंदन करतो, तेव्हा त्याच्यात देवतेप्रतीचा आदरभाव निर्माण होण्यास साहाय्य होते.

२. जवळीक, प्रेम आणि भाव उत्पन्न होणे

साधकाच्या मनात देवतेविषयी आदरभाव निर्माण झाल्यावर त्याला हळूहळू देवतेचे तत्त्व ग्रहण होऊ लागते. त्यामुळे त्याला देवतेचे तत्त्व अनुभवता येऊ लागते. परिणामी त्याच्यात देवतेविषयी जवळीक, प्रेम आणि भाव उत्पन्न होण्यास साहाय्य होते.

३. नम्रता येऊन अहं न्यून होणे

साधकाला नामाची गोडी लागली की, प्रत्येक जपाच्या वेळी ‘नमः’, असे म्हणतांना तो देवतेप्रती विनम्र होऊ लागतो. परिणामी साधकाच्या अंगी नम्रता येऊन हळूहळू त्याचा अहं न्यून होऊ लागतो.

४. ऋषींनी देवतांच्या जपांत ‘नमः’, असा शब्दप्रयोग करून ‘साधकाला देवतांशी लवकर जोडणे’ आणि ‘त्याच्या आध्यात्मिक प्रगतीचा मार्ग सुलभ करणे’, ही कार्ये केली आहेत.’

– श्री. राम होनप (सूक्ष्मातून प्राप्त झालेले ज्ञान), सनातन आश्रम, रामनाथी, गोवा. (२७.१०.२०२४)