प्रज्वलित दीपांचे तबक हातात घेऊन संतोषीमातेची आरती करत केलेल्या नृत्याचा साधिकेवर झालेला सकारात्मक परिणाम

सध्या चालू असलेल्या नवरात्रोत्सवाच्या निमित्ताने…

‘महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालया’ने ‘यू.ए.एस्. (युनिव्हर्सल ऑरा स्कॅनर)’ या उपकरणाद्वारे केलेली वैज्ञानिक चाचणी

‘नवरात्रीत देवीतत्त्व नेहमीपेक्षा १ सहस्रपटींनी कार्यरत असते. गरबा खेळणे, म्हणजे टाळ्यांच्या नादात्मक सगुण उपासनेतून श्री दुर्गादेवीला ध्यानातून जागृत करून तिला ब्रह्मांडासाठी कार्य करण्यासाठी मारक रूप घेण्यास आवाहन करणे होय. गुजरातमध्ये मातृशक्तीचे प्रतीक म्हणून नवरात्रात अनेक छिद्रांच्या मातीच्या मडक्यात ठेवलेला दीप किंवा दिवा पूजिला जातो. नवरात्रीत देवीची स्थापना (आरास) करून तिच्याभोवती पारंपरिक पद्धतीने गरबा खेळला जातो. गरबा खेळण्याचे विविध प्रकार आहेत, उदा. ताली (टाळ्या वाजवून नृत्य करणे), दांडिया (हातात दांडिया घेऊन नृत्य करणे) इत्यादी. हे नृत्यप्रकार करून झाल्यावर शेवटी नृत्य करत देवीची आरती केली जाते. ‘महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालया’च्या वतीने गरबा नृत्याच्या संदर्भात विपुल संशोधन करण्यात येत आहे. ‘महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालया’च्या साधिका सौ. नीता सोलंकी यांनी रामनाथी (गोवा) येथील सनातनच्या आश्रमात देवीची आरती करत गरबा नृत्य केले. या नृत्याचा त्यांच्यावर होणारा परिणाम अभ्यासण्यासाठी ‘यू.ए.एस्. (युनिव्हर्सल ऑरा स्कॅनर)’ या उपकरणाद्वारे चाचणी करण्यात आली. चाचणीतील निरीक्षणांचे विवेचन, निष्कर्ष आणि अध्यात्मशास्त्रीय विश्लेषण पुढे दिले आहे.

१. चाचणीतील निरीक्षणांचे विवेचन

सौ. नीता सोलंकी यांनी प्रज्वलित केलेले दीप तबकात ठेवून त्याने देवीची आरती करत गरबा नृत्य केले. या नृत्याचा त्यांच्यावर आणि तबकातील दीपांवर झालेला परिणाम पुढे दिला आहे.

१ अ. नृत्यानंतर सौ. सोलंकी यांच्यातील नकारात्मक ऊर्जा न्यून होऊन त्यांच्यातील सकारात्मक ऊर्जेत वाढ होणे, तसेच तबकातील दीपांच्या सकारात्मक ऊर्जेत पुष्कळ वाढ होणे :

२. निष्कर्ष

संतोषीमातेची आरती करत केलेल्या नृत्याचा सौ. सोलंकी आणि तबकातील दीप यांच्यावर पुष्कळ सकारात्मक परिणाम झाले.

३. चाचणीतील निरीक्षणांचे अध्यात्मशास्त्रीय विश्लेषण

३ अ. सौ. सोलंकी यांनी भावपूर्ण नृत्य केल्याने यांना देवीचे चैतन्य मिळणे : श्री दुर्गादेवीच्या चित्राला फुलांची आरास केली होती. तेथील वातावरण भक्तीमय होते. दीप प्रज्वलित केल्यावर त्यातून तेजोमय स्पंदने प्रक्षेपित झाली. सौ. सोलंकी यांनी प्रज्वलित केलेल्या दीपांचे तबक हातात घेऊन देवीला भावपूर्ण आरती ओवाळत नृत्य केले. त्यांनी केलेल्या भावपूर्ण आराधनेमुळे त्यांच्याकडे देवीचे चैतन्य आकृष्ट झाले. त्यामुळे त्यांच्यातील नकारात्मक ऊर्जा न्यून होऊन त्यांच्यातील सकारात्मक ऊर्जेत वाढ झाली.

३ आ. सौ. सोलंकी यांच्या हातांतील तबकातील दीपांच्या सकारात्मक ऊर्जेत पुष्कळ वाढ होणे : दिव्याची ज्योत चैतन्यस्वरूप असते. सौ. सोलंकी यांनी प्रज्वलित केलेल्या दीपांचे तबक हातांत घेऊन देवीला भावपूर्ण आरती ओवाळत नृत्य केल्याने दीपांकडे देवीचे चैतन्य आकृष्ट होऊन प्रक्षेपित झाले. त्यामुळे तबकातील दीपांच्या सकारात्मक ऊर्जेत पुष्कळ वाढ झाली.

३ इ. सौ. सोलंकी यांना नृत्याच्या वेळी आलेल्या अनुभूती : श्री दुर्गादेवीच्या चित्राला फुलांची आरास केली होती. देवीसमोर नृत्य आरंभ करण्यापूर्वी त्यांना सर्वत्र निळा रंग दिसत होता. त्या वेळी त्यांना पायांमध्ये चांगल्या संवेदना जाणवून त्यांच्यामध्ये उत्साह निर्माण झाला. संतोषीमातेचे वर्णन करणार्‍या गीतावर (आरतीवर) नृत्य करत असतांना त्यांना ‘प्रत्यक्ष संतोषीमाता तेथे आली आहे’, असे जाणवले, तसेच देवीचे चित्र जागृत झाल्याचे जाणवून त्यांची भावजागृती झाली. आरती करून झाल्यावर त्यांना स्वतःमध्ये अकस्मात् काही क्षण दैवी साक्षात्कार झाल्याचे जाणवले.

थोडक्यात ‘नृत्य करतांना ते भावपूर्ण केल्यास देवीचे अस्तित्व अनुभवता येऊन नृत्य करणार्‍याला आध्यात्मिक लाभ होतो’, हे यातून लक्षात येते.’

– सौ. मधुरा धनंजय कर्वे, महर्षि अध्यात्म विश्वविद्यालय, गोवा.

गरबोत्सवातील अनुचित प्रकार रोखून उत्सवाचे पावित्र्य राखा ! ‘पूर्वी ‘गरबा’ या नृत्याच्या वेळी देवीची, कृष्णलीलेची आणि संतरचित गीतेच म्हटली जात असत. आज भगवंताच्या या सामूहिक नृत्योपासनेला विकृत स्वरूप आले आहे. ‘रिमिक्स’, पाश्चात्त्य संगीत किंवा चित्रपटगीते यांच्या तालावर अश्लील अंगविक्षेप करत गरब्याच्या नावाखाली ‘डिस्को दांडीया’ खेळला जातो. या वेळी अनैतिकतेला उत्तेजन देणारी उत्तेजक वेशभूषा आणि स्त्री-पुरुषांचे नृत्य, तसेच व्यभिचारही होतो. पूजास्थळी तंबाखूसेवन, मद्यपान, ध्वनीप्रदूषण आदी प्रकारही घडतात. हे अपप्रकार, म्हणजे धर्म आणि संस्कृती यांची हानी ! हे अपप्रकार रोखणे, हे काळानुसार आवश्यक धर्मपालनच आहे.’ (संदर्भ : सनातनचा लघुग्रंथ ‘देवीपूजनाशी संबंधित कृतींचे शास्त्र’)

‘गरबा खेळणे, यालाच हिंदु धर्मात टाळ्यांच्या लयबद्ध गजरात देवीचे भक्तीरसपूर्ण गुणगानात्मक भजन करणे’, असे म्हणतात.

येथे प्रसिद्ध करण्यात आलेल्या अनुभूती या ‘भाव तेथे देव’ या उक्तीनुसार साधकांच्या वैयक्तिक अनुभूती आहेत. त्या सरसकट सर्वांनाच येतील असे नाही. – संपादक