परमार्थसाधना आणि अनुसंधान

आत्मारामाच्या अखंड स्मरणामध्ये जगणे, म्हणजेच समाधानरूप अवस्था आणि आत्मारामाला चिकटून रहाता येईल, असे मन सिद्ध करणे, हीच परमार्थसाधना होय.

व्यक्तीमधील स्वयंप्रकाश साक्षी म्हणजेच स्वस्वरूप. तेथे मन सतत ठेवणे, हेच स्वस्वरूपानुसंधान होय. या अनुसंधानाचे पर्यावसान आत्मसाक्षात्कारात होते.

बहिर्मुख वृत्ती अंतर्मुख झाली की, जीव आत्मसन्मुख होतो. यासाठी नामस्मरण महत्त्वाचे ठरते. हृदयस्थ भगवंताचा शोध घेण्याच्या प्रक्रियेला ‘अंतर्यात्रा’ म्हणतात.

अनुसंधानामुळे विश्वऊर्जा शारदा अथवा कुंडलिनी जागृत होऊन स्थलकाळाच्या चौकटी मोडून पडतात. अनुसंधानास लागणारे मनोबल सद्गुरूंच्या आज्ञापालनाने प्राप्त होते. अनुसंधानामुळे भक्त विश्वमनाशी समरस होतो आणि जीवपणाने न उरता भगवत्स्वरूप होतो. यासाठी नामस्मरणासारखा अन्य अनुभवसिद्ध उपाय नाही.

– पू. (प्रा.) के.वि. बेलसरे

(संदर्भ : ‘अंतर्यात्रा’ या ग्रंथातून, संकलन : श्री. श्रीप्रसाद वामन महाजन)