ದೇಶದ ನಿಜವಾದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಮಂಡಿಸಲು ಅವಿರತವಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿರುವ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ‘ಪದ್ಮಭೂಷಣ’ ಡಾ. ಪ್ರಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪ (ವಯಸ್ಸು ೯೩ ವರ್ಷಗಳು) !

ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಡಾ. ಪ್ರಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪನವರು ಜುಲೈ ೨೦, ೧೯೩೧ ರಂದು ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ತಾಲೂಕಿನ ಸಂತಶಿವರ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲೇ ‘ಬ್ಯುಬೊನಿಕ್‌ ಪ್ಲೆಗ್‌’ನಿಂದ ಅವರು ತಮ್ಮ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಸಹೋದರರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಅವರು ಚಿಕ್ಕ-ಪುಟ್ಟ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಭಿಕ್ಷೆಯನ್ನೂ ಬೇಡಿದರು. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮೇಲೆ ಲೇಖಕರಾದ ಗೊರೂರು ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ಅಯ್ಯಂಗಾರರವರ ಪ್ರಭಾವವಿತ್ತು.

ಶ್ರೀ. ಭೈರಪ್ಪನವರು ತಮ್ಮ ೧೩ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಶ್ರೀ. ಭೈರಪ್ಪನವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅನಂತರ ಅವರು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಹೋಗಿ ತಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ಶ್ರೀ ಭೈರಪ್ಪನವರು ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆಯೇ ಶಾಲೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದು ತಮ್ಮ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪನ ಮಗನ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಆ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ತಿರುಗಾಡಿದರು. ಅವರು ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ‘ರೇಲ್ವೆ ಪೊರ್ಟರ್‌'(ಕೂಲಿ) ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಾಧುಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಶಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ‘ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೀತಿ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ, ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವಿಕತೆಯ ಹುಡುಕಾಟ, ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣದ ಅನುಭವ’ ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಡಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್‌ ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ಇತಿಹಾಸ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಲು, ಹಾಗೂ ಅದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಪ್ರೇರಣೆ ಸಿಕ್ಕಿತು.

ಡಾ. ಭೈರಪ್ಪನವರು ‘ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನ’ದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ‘ಎಮ್‌.ಎ.’ (ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕಲಾ ಶಾಖೆ) ಮತ್ತು ‘ಸೌಂದರ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ’ದಲ್ಲಿ ಪಿ.ಎಚ್‌.ಡಿ (ವಿದ್ಯಾವಾಚಸ್ಪತಿ) ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಡಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪನವರು ‘ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನ’ದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಅವರು ‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ’ರಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ‘ಎನ್‌.ಸಿ.ಈ.ಆರ್‌.ಟಿ.’ಯಲ್ಲಿ (‘ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಪರಿಷತ್ತು’) ೩ ದಶಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ‘ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ’ರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅನೇಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಹಿಂದಿ, ಕನ್ನಡ, ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕಗಳು, ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನ ದಾರಾವಾಹಿಗಳಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ನಾವಿಂದು ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

೧. ಅತ್ಯಧಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ

ಡಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪನವರು ಒಬ್ಬ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಾಹಿತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಕಳೆದ ೨೫ ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಅವರು ‘ಅತ್ಯಧಿಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಕಾದಂಬರಿಕಾರ’ರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅನೇಕ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿವೆ. ಕಳೆದ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಾರಾಠಿ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಮಾರಾಟವಾದ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ೫ ಲೇಖಕರಲ್ಲಿ ಇವರು ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಒಬ್ಬ ಜಾಗರೂಕ ಸಾಹಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ತಮ್ಮ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತ ಮಾನವ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತೀಯ ತಾತ್ತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಆಳವಾದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಡಾ. ಪ್ರಾ. ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳೆರಡರ ಆಳವಾದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವವಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅವರ ಪಾತ್ರಗಳ ಬೇರುಗಳು ಭಾರತೀಯ ನೆಲದಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ನೆಟ್ಟಿವೆ. ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಚರ್ಚಾಗೋಷ್ಠಿಗಳು ನಡೆದಿವೆ ಮತ್ತು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಅವರ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಆಧಾರಿಸಿದ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಗಳ ಸಂಪುಟಗಳೂ ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ.

೨. ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಡಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪನವರ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಸೇರ್ಪಡೆ

ಡಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್‌ ಭೈರಪ್ಪನವರ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪದವಿ ಮತ್ತು ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಠ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಿವೆ, ಹಾಗೂ ಸುಮಾರು ೨೦ ‘ಪಿಎಚ್‌.ಡಿ’ ಪ್ರಬಂಧಗಳ ವಿಷಯವಾಗಿವೆ. ಅವರು ೨೪ ಕಾದಂಬರಿಗಳು, ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ೪ ಸಂಪುಟಗಳು ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ೬ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಆಂಗ್ಲ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿವೆ.

೩. ಡಾ. ಎಸ್‌.ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪನವರಿಗೆ ದೊರಕಿದ ವಿವಿಧ ಪ್ರಶಸ್ತಿ

ಅ. ಭಾರತ ಸರಕಾರದಿಂದ ‘ಪದ್ಮಶ್ರೀ’ ಮತ್ತು ‘ಪದ್ಮಭೂಷಣ’ ಈ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆ. ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ‘ಆಸಾಮ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಭೆ’ಯ ‘ಮಾಮೋನಿ ರಾಯಸೋಮ ಗೋಸ್ವಾಮಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’

ಇ. ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ‘ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್’ ಪದವಿ

ಈ. ಭಾರತ ಸರಕಾರದಿಂದ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ ‘ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕ್ಯಾಡಮಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ’

ಉ. ದೀನಾನಾಥ ಮೆಮೋರಿಯಲ್‌ ಫೌಂಡೇಶನ್, ಮುಂಬಯಿಯಿಂದ ೨೦೧೨ ರಲ್ಲಿ ‘ವಾಗವಿಲಾಸಿನಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’

ಊ. ಕೊಲಕಾತಾದಲ್ಲಿ ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ ‘ಹೆಡಗೆವಾರ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’

ಎ. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಎನ್‌.ಟಿ.ಆರ್. ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೨೦೦೭ ನೇ ಇಸವಿ)

೪. ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನ

ಅ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಶೋಧನೆ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು, ಭಾರತ ಸರಕಾರ

ಆ. ಚೀನಾ ಸರಕಾರದ ಆಮಂತ್ರಣದ ಮೇರೆಗೆ ಚೀನಾಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಭಾರತೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಮಂಡಳಿಯ ೫ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು.

ಇ. ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡ ಭಾರತೀಯರ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ‘ಫೋರ್ಡ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’

ಈ. ೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ‘ಸ್ಕೂಲ್‌ ಆಫ್‌ ಎಜ್ಯುಕೇಶನ್‌ನಲ್ಲಿ ‘ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ ಫೆಲೋಶಿಪ್’ ನ ಕಾರ್ಯಾವಧಿ

೫. ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಣ

ಡಾ. ಭೈರಪ್ಪನವರು ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದ ಉತ್ಸುಕ ಕೇಳುಗರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕಲೆಯ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರವಾಸವು ಅವರ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಇರುವ ಹವ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ಅವರು ಹಿಮನದಿಗಳು, ಅಮೇಝಾನ್‌ ಕಾಡುಗಳು, ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿನ ಮರುಭೂಮಿ, ಯುರೋಪ್‌ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕದ ಗಿಜಿಗಿಡುವ ನಗರಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳೊಂದಿಗೆ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಆಲ್ಪ್ಸ್‌, ರಾಕೀಜ, ಎಂಡಿಸ್‌ ಮತ್ತು ಫುಜಿಯಾಮಾದಲ್ಲಿ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ತಿರುಗಾಡುವುದು ಅವರ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಹವ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ.

೬. ಡಾ. ಎಸ್. ಎಲ್. ಭೈರಪ್ಪನವರ ಆಂಗ್ಲ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಪ್ರಕಾಶನಗಳು

‘Values in Modern Indian Educational Thought’, ೧೯೬೮ (ಆಧುನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿನ ಮೌಲ್ಯಗಳು, ೧೯೬೮) (ನವದೆಹಲಿ : ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ಪರಿಷತ್ತು) ; ‘Truth & Beauty: A Study in Correlations, ೧೯೬೪ (ಸತ್ಯ ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯ : ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧಗಳ ಅಧ್ಯಯನ, ೧೯೬೪) (ಬರೋಡಾ : ಎಮ್‌.ಎಸ್. ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಫ್ರೆಸ್) ; ಇಂಡಿಯನ್‌ ಫಿಲೋಸೊಫಿಕಲ್‌ ಕ್ವಾಟರ್ಲಿ ‘, ದರ್ಶನಾ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್, ‘ಜರ್ನಲ್‌ ಆಫ್‌ ಯುನಿವರ್ಸಿಟಿ ಆಫ್‌ ಬಡೋದಾ’ ಇವುಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ೨೦ ಸಂಶೋಧನಾ ಲೇಖನಗಳು.

೭. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇತರ ಉಪಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಭಾಗ

ಅ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಷತ್ತು, ಉದಾಯಿನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಇಟಲಿ (ವರ್ಷ ೨೦೦೭)

ಆ. ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್‌ ಆಫ್‌ ಕನ್ನಡಿಗಾಸ್‌ ಮಿಟೀಂಗ್, ದುಬೈ (ವರ್ಷ ೨೦೦೭)

ಇ. ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್‌ ಆಫ್‌ ಕನ್ನಡ ಕೂಟ ಅಮೇರಿಕಾ, ವಾಶಿಂಗ್‌ಟನ್‌ ಡಿ. ಸಿ., ಅಮೇರಿಕಾ (ವರ್ಷ ೨೦೦೬)

ಈ. ಉದ್ಘಾಟನಾ ಭಾಷಣ, ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ಮರಾಠಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು, ಗೋವಾ (ವರ್ಷ ೧೯೯೪)

ಉ. ಪೂರ್ವ-ಪಶ್ಚಿಮ ಲೇಖಕರ ಸಭೆ, ಬ್ಲೇಡ್, ಸ್ಲೊವೇನಿಯಾ (ವರ್ಷ ೧೯೯೧)

ಊ. ಭಾರತದ ಪ್ರತಿನಿಧಿ, ‘ಯುನೆಸ್ಕೋ’ದ ನೈತಿಕ ಶಿಕ್ಷಣದ ಕುರಿತಾದ ಚರ್ಚಾಗೋಷ್ಠಿ, ಟೋಕಿಯೋ, ಜಪಾನ್‌ (ವರ್ಷ ೧೯೭೫)

ಎ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ೨೫ ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತುಗಳ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು.