अध्यात्म प्रसारानिमित्त समाजामध्ये जाऊन जिज्ञासूंना संपर्क करतांना ‘कर्तेपणा न्यून होणे आणि परिणामकारक संपर्क करणे’, यांसाठी साधकाने केलेले प्रयत्न

१. संपर्क करतांना स्वतःमध्ये कर्तेपणा जाणवणे 

‘पूर्वी संपर्क करतांना मला स्वतःमध्ये कर्तेपणा जाणवत असे. ‘संपर्कातील जिज्ञासूंना मी जोडून ठेवले  आहे’, असा माझ्यामध्ये अहं होता. त्या वेळी माझ्याकडून मन आणि बुद्धी यांच्या स्तरावर संपर्क केला जात असे. हे माझ्या लक्षात आल्यावर मी सेवेतील कर्तेपणा न्यून करण्यासाठी प्रयत्न चालू केले आणि आध्यात्मिक स्तरावर संपर्क करणे चालू केले.

२. कर्तेपणा न्यून करण्यासाठी केलेले प्रयत्न 

२ अ. कर्तेपण प.पू. डॉक्टरांच्या चरणी अर्पण करणे : संपर्काच्या वेळी जिज्ञासूंशी माझे साधारण अर्धा घंटा संभाषण होते. तेव्हा काही सूत्रे सांगत असतांना २ – ३ वेळा मी सहजतेने म्हणतो की, ‘आता जे सांगितले, ते सर्व मला प.पू. डॉक्टरांनी शिकवले आहे.’ यामुळे ३ – ४ मासांत माझे कर्तेपणाचे विचार ५० टक्के न्यून झाले.

२ आ. आई मुलाचे सर्व दायित्व घेते, तसेच जिज्ञासूचे सर्व दायित्व घेण्याचा प्रयत्न करणे : एखाद्या संपर्काला गेल्यानंतर माझ्या मनात विचार यायचा, ‘या जिज्ञासूला मी किती वर्षे जोडून ठेवले आहे.’ त्यानंतर देवाने माझ्या लक्षात आणून दिले, ‘संपर्कामध्ये माझी भूमिका एखाद्या आईप्रमाणे असावी. आई जसे मुलाचे सर्व दायित्व घेते, आईमध्ये जसे समर्पण असते, तोच भाव मला जिज्ञासूशी वागतांना ठेवायचा आहे.’ आईची भूमिका किती सुंदर आहे ! देवाने ती माझ्या मनावर बिंबवली आणि हीच भूमिका मला संपर्कात साहाय्यक ठरू लागली. ही भूमिका जशी आत्मसात व्हायला लागली, तशी संपर्कातील माझा कर्तेपणा न्यून व्हायला लागला.

२ इ. देवाच्या अनुसंधानात राहून संपर्क करणे : ‘देवाला अपेक्षित आहे, तसे करून सेवांतून आनंद मिळवावा’, असे मला वाटू लागले. त्यामुळे माझ्या आनंदात वाढ होऊ लागली. हळूहळू ‘संपर्क करणे’, ही सेवा मन आणि बुद्धी यांच्या स्तरावरून अनुसंधानातून व्हायला लागली. आईची भूमिका जशी देवाने माझ्या अंतर्मनावर कोरली, तसा प्रत्येक संपर्काचा उद्देशही देव लक्षात आणून द्यायला लागला.

३. देवाने लक्षात आणून दिलेले संपर्क सेवा करण्याचे उद्देश 

अ. ‘प्रसारात देवाचे कार्य कसे चालते ?’, हे मला पहायला जायचे आहे. संपर्कात घडणार्‍या प्रसंगांचा मला साक्षीदार व्हायचा आहे.

आ. संपर्कात मला परात्पर गुरु डॉक्टरांना अपेक्षित अशी सेवा करायची आहे !

इ. संपर्कातून देवाला माझे आणि जिज्ञासूचे, असे दोघांचेही कल्याण करायचे आहे.

ई. या सेवेमध्ये मला समर्पित व्हायचे असून देवासारखे नामानिराळेही रहायचे आहे.

हे उद्देश माझ्या लक्षात आले.

४. जिज्ञासूंना परिणामकारक संपर्क करण्यासाठी केलेले प्रयत्न 

अ. मी प्रती दहा मिनिटांनी स्वतःच्या बोलण्याचे निरीक्षण करू लागलो.

आ. ‘समोरची व्यक्ती माझे बोलणे एकाग्रतेने ऐकते आहे ना आणि तिला ते समजते आहे ना ?’ हे पहाणे

५. देवाच्या अनुसंधानात राहून संपर्क केल्यामुळे झालेले लाभ 

अ. अनुसंधानात राहिल्यानंतर ‘आपले बोलणे आपोआप समोरच्या व्यक्तीच्या अंतर्मनापर्यंत जात आहे’, असे माझ्या लक्षात आले आणि ‘देवच सर्व करतो’, हे लक्षात येऊन मला कृतज्ञता वाटू लागली.

आ. संपर्क करतांना समोरच्या व्यक्तीशी ‘किती आणि कसे बोलावे ?’, हे माझ्या लक्षात येऊ लागले.

इ. अनुसंधानामुळे सूक्ष्मातून देवाचे अस्तित्व जाणवू लागले.

६. प.पू. डॉक्टरांनी सूक्ष्मातून शिकवलेली सूत्रे 

अ. देव साधकाच्या स्तराला येऊन साहाय्य करतो.

आ. देवाने एखादे सूत्र शिकवले की, त्याचा आपल्या अंतर्मनावर संस्कार होतो. त्यामुळे आपल्याला परत तेच सूत्र शिकावे लागत नाही.

वरील सर्व सूत्रे मला भगवंताच्या कृपेने शिकायला मिळाली, यासाठी मी प.पू. डॉक्टरांच्या चरणी कृतज्ञता व्यक्त करतो.’

– श्री. धनंजय हर्षे, सनातन आश्रम, रामनाथी, गोवा. (२५.३.२०२५)